Wstydliwy problem w przedszkolach czyli wszawica.

Czym jest wszawica?

Wszawica, inaczej pediculosisto choroba pasożytnicza, wywoływana przez niewielkie stawonogi – wszy. Osiągają one rozmiary od 0,35 do 6 mm, a ich źródłem pożywienia jest krew, którą wysysają ze skóry żywiciela. Istnieje wiele gatunków tych małych stawonogów, jednak człowieka atakują wszy ludzkie:

• głowowe, które bytują na owłosionej skórze głowy;
• odzieżowe, które żyją i rozmnażają się w odzieży lub pościeli, a człowieka traktują wyłącznie jako żywiciela;
• łonowe, która występują w obrębie owłosienia łonowego, ale mogą również rozprzestrzeniać się na inne owłosione części ciała (uda, brzuch, pachy, a nawet brwi czy rzęsy), z wyjątkiem owłosionej skóry głowy.

Najczęściej występującym typem wszawicy jest wszawica głowowa. Jest to choroba skupisk ludzi. Głównie rozprzestrzenia się ona w przedszkolach, szkołach, ośrodkach wypoczynkowych dla dzieci i młodzieży. Najbardziej podatne na zarażenie są właśnie dzieci, które mają ze sobą bliski kontakt, razem się bawią, wymieniają się szczotkami lub ozdobami do włosów czy nakryciami głowy. Niestety od nich mogą zarazić się ich rodzice, którzy mogą przekazać intruzów dalej, na przykład podróżując komunikacją zbiorową.

Mimo, iż problem wszawicy jest (niestety) powszechny, to nadal uważany jest za wstydliwy. Wynika to z powtarzanego od zawsze mitu, że wszy atakują tylko osoby zaniedbujące higienę lub ludzi „z marginesu”. Prawda jest jednak inna. Wszawica dotyka ludzi bez względu na ich status społeczny czy stopień dbałości o higienę.

Objawy wszawicy

Najbardziej rozpoznawalnym objawem wszawicy głowowej jestuporczywy świąd skóry głowy, szczególnie w okolicy potylicznej, ciemieniowej i skroniowej. To głównie w tych miejscach wszy wkłuwają się w skórę, by wyssać krew od swojego żywiciela. Przy okazji wpuszczają toksynę, która wywołuje swędzenie. Skóra może być zaczerwieniona, mogą być widoczne także zadrapania i drobne ranki powstałe w konsekwencji drapania tych miejsc. Uszkodzona skóra głowy to z kolei idealne środowisko dla rozwoju bakterii i grzybów.

Po rozgarnięciu włosów osoby zakażonej, można czasami zauważyć gnidy – jajeczka wszy.  Mają one postać niewielkich (ok. 1mm), owalnych grudek o biało-żółtym kolorze. Są one przyklejone do włosów specjalną wydzieliną, która działając jak silny klej uniemożliwia ich usunięcie podczas czesania zwykłym grzebieniem lub mycia zwykłym szamponem. Dużo trudniejsze może być zauważenie dorosłego osobnika wszy, gdyż te płaskie, pełzające pasożyty o długości 2-3mm i jasnym kolorze poruszają się niezwykle szybko.

Leczenie

Dawniej wszawicę leczono na różne, często mało skuteczne sposoby: od nacierania głowy octem aż po golenie głowy na łyso. Dziś wystarczy pójść do apteki, gdzie bez recepty kupić można różne środki przeciwko wszawicy: szampony, płyny, pianki lub spraye. Najlepiej sprawdzają się preparaty zawierające dimetykon czyli syntetyczny olej silikonowy. Dzięki jego niewielkiemu napięciu powierzchniowemu może on wnikać nawet w najmniejsze szczeliny. Jego działanie polega na zatkaniu aparatu oddechowego wszy, co powodując jej uduszenie. Ponadto dimetykon zabija także gnidy. Bez względu na to, jaki preparat wybierzemy, należy podczas jego stosowania ściśle przestrzegać zaleceń producenta dotyczących odpowiedniej aplikacji, dawkowania i czasu kuracji. W przeciwnym wypadku może nastąpić nawrót choroby.

Najlepsze efekty daje połączenie preparatu z apteki i systematycznego wyczesywania martwych osobników i gnid. W tym celu najlepiej sprawdzają się metalowe grzebienie z jak najdłuższymi i gęsto ułożonymi ząbkami.

Istotne jest, aby leczeniu poddała się nie tylko osoba zakażona, ale także najbliżsi członkowie rodziny. Terapia nie wymaga konsultacji z lekarzem, chyba że wystąpią objawy wtórnego nadkażenia bakteryjnego. Wówczas należy udać się do lekarza rodzinnego lub dermatologa.

Po zakończeniu kuracji niezbędne jest, aby zdezynfekować wszystkie przedmioty używane do pielęgnacji włosów (szczotki, grzebienie) gotując je przez 5 minut. Bieliznę, pościel i ręczniki oraz zakażoną odzież należy uprać w wysokiej temperaturze (min. 60 stopni Celsjusza). Przedmioty, których nie można uprać, np. pluszowe zabawki, należy szczelnie zamknąć w foliowej torebce i zostawić na trzy tygodnie. Bez żywiciela wszy giną po kilku dniach, jednak musimy poczekać, aż wylęgną się gnidy i zginą powstałe w ten sposób nowe wszy. Wszystkie dywany, fotele i kanapy trzeba dokładnie odkurzyć.

Jak uchronić się przed nawrotem?

Najważniejsze zabiegi profilaktyczne to przede wszystkim odpowiednia higiena oraz regularne sprawdzanie, czy nie wystąpiły objawy wszawicy. Przebywając w dużych skupiskach ludzi warto zawsze mieć spięte włosy. Pod żadnym pozorem nie wolno także pożyczać własnych oraz używać cudzych grzebieni, szczotek, gumek do włosów czy nakryć głowy. W okresie wzmożonego ryzyka można zastosować preparaty profilaktyczne dostępne w aptece, np. spraye czy specjalne gumki do włosów.