Swędząca pamiątka z piaskownicy czyli owsiki.

Czym jest owsica?

Owsica to choroba pasożytnicza wywołana obecnością owsika ludzkiego. Owsik to pasożyt z grupy nicieni. Ma biały kolor i wydaje się przezroczysty. Samica ma około 1 cm długości i 4 mm szerokości, zaś samiec jest dużo mniejszy i trudno zauważyć go gołym okiem.

Owsiki rozpoczynają swoje życie w jelicie cienkim, stamtąd wędrują najpierw do jelita krętego, później do ślepego, gdzie się żywią i dojrzewają. Dorosłe samice nocą przemieszczają się w kierunku odbytu, gdzie składają jajeczka. Wychodzą na zewnątrz i pełzają po skórze krocza. Wskutek tego dziecko drapie się i przenosi zakażenie.

Larwy owsika wylęgają się po 6 godzinach i wracają przez jelito grube. Samica owsika żyje tylko 20 – 30 dni, jednak jednorazowo może złożyć aż 11 tysięcy jaj.

Jak dochodzi do zarażenia

Zarażenie owsicą najczęściej następuje w wyniku niezachowania należytej higieny. Owsiki dostają się do organizmu człowieka drogą oralną. Dziecko bierze do buzi brudne ręce, a z ust jaja pasożyta przemieszczają się do końcowego odcinka jelita cienkiego oraz do jelita grubego. Tam wylęgają się z nich larwy. Po osiągnięciu dojrzałości samice ponownie przemieszczają się w kierunku odbytu, by złożyć tam jaja.

Do zakażenia owsikami może dojść także przez kontakt z bielizną, pościelą lub ręcznikiem osoby zakażonej. Jaja owsika mogą też czekać na potencjalnego żywiciela na desce sedesowej lub w wannie. Jeżeli zarażony jest jeden z domowników, bardzo prawdopodobne jest zakażenie u pozostałych mieszkańców. Rzadziej do zakażenia może dojść drogą kropelkową poprzez wdychanie jaj.

Objawy owsicy

Objawy owsicy, to przede wszystkim uporczywy świąd w okolicy odbytu odczuwany głównie wieczorem i w nocy gdy wydostają się samice w celu złożenia jaj.

Inne symptomy choroby u dzieci to: rozdrażnienie, trudności w koncentracji, brak apetytu, nudności, osłabienie, problemy ze snem, podkrążone oczy, niekiedy wysypki skórne, zgrzytanie zębami. Ponadto owsica może się również objawiać przez bóle głowy i brzucha, sporadyczne moczenie się w nocy, problemy z wypróżnianiem lub biegunki, zapalenie skóry, a nawet możliwe jest zapalenie wyrostka robaczkowego. Duże nasilenie owsików może doprowadzić do zahamowania rozwoju fizycznego i psychicznego dziecka. Dziewczynki dodatkowo mogą cierpieć na zapalenie sromu i pochwy.

Rozpoznanie

Obecność owsików stwierdza się laboratoryjnie, pobierając próbkę kału lub wymaz z okolicy odbytu, wykonywany celofanowym przylepcem przypominającym taśmę klejącą. W przypadku badań laboratoryjnych nie ma jednak gwarancji, że badanie kału pod kątem pasożytów wykaże ich obecność. W oddanej do badania próbce może ich po prostu nie być. Dlatego też badania należy powtórzyć kilkakrotnie i dopiero na tej podstawie można stwierdzić obecność lub brak owsików. Zdarza się, że badanie nie jest potrzebne, bo pasożyty widać gołym okiem w kale lub w rejonach krocza i odbytu dziecka.

Leczenie owsicy

W leczeniu owsicy stosuje się odpowiednie leki przeciwpasożytnicze. Najczęściej stosowane substancje czynne to albendazol, mebendazol oraz pyrantel. Dwa pierwsze działają zarówno na postaci dojrzałe owsika, jak również na ich jaja i larwy, z kolei pyrantel tylko na formy dojrzałe i te we wczesnej fazie rozwoju. Albendazol i mebendazol wydawane są wyłącznie z przepisu lekarza. Pyrantelum jest z kolei dostępne bez recepty, dla dzieci od 2. roku życia i dorosłych. W aptekach można spotkać także preparaty na bazie składników naturalnych np. ziele piołunu czy tymianku, nasiona dyni.

Ze względu na duże ryzyko zakażenia członków rodziny, zaleca się, by leczeniu poddali się wszyscy domownicy

Poza leczeniem farmakologicznym istotne jest także odpowiednie dbanie o higienę. W przypadku zarażenia owsicą należy podmywać okolice odbytu wodą z mydłem, a bieliznę, ręczniki i pościel prać i dodatkowo prasować. Należy regularnie i dokładnie myć ręce a także przycinać dzieciom paznokcie na krótko. Taki rygor niezbędny jest przez około 2-3 tygodnie. Podstawowe zasady higieny powinny zaś obowiązywać stale.

W jadłospisie zakażonej rodziny zaleca się także zwiększenie ilość pokarmów bogatych w błonnik, czyli warzyw i owoców. Regularne wypróżnienia pozwolą bowiem szybciej wydalić owsiki i ich larwy.