Zabezpieczenie na lata – wkładka domaciczna.

Wiele kobiet w dzisiejszych czasach szuka alternatywy dla tradycyjnych metod antykoncepcji takich jak prezerwatywy, które obniżają komfort współżycia czy tabletek hormonalnych, o których codziennie trzeba pamiętać i powodują uciążliwe skutki uboczne. Coraz popularniejszą metodą stają się więc wkładki domaciczne, które zapewniają ochronę na długi czas i zapewniają duży komfort. Sprawdź, czy to metoda idealna dla Ciebie.

Wkładka domaciczna – co to jest?

Wkładka domaciczna (nazywana też wewnątrzmaciczną), z ang. Intra Uterine Device (IUD) lub potocznie spirala, to środek antykoncepcyjny umieszczany wewnątrz macicy. Ma zaledwie kilka centymetrów i kształt litery T. Wykonana jest z bezpiecznego dla zdrowia plastiku z dodatkiem miedzi, rzadziej srebra, złota czy platyny. Niektóre wkładki zawierają stopniowo uwalniane hormony.

Jak działa wkładka i czy jest skuteczna?

IUD działa na wiele sposobów:

• poprzez zmianę konsystencji śluzu, spowalnia ruch plemników;
• jony miedzi działają plemnikobójczo;
• utrudnia przemieszczanie się plemników i jaja;
• powoduje niewielki stan zapalny w macicy (bez obecności bakterii), przez co zmniejsza możliwość prawidłowego zagnieżdżenia się zarodka;
• wkładki hormonalne posiadają dodatkowo pojemniczek z progestagenem, który stopniowo jest uwalniany do macicy. Powoduje on gęstnienie śluzu, przez co plemniki nie mogą się poruszać.

Wkładki domaciczne w zależności od rodzaju wykazują różną skuteczność ochrony przez ciążą. Określana jest ona współczynnikiem Pearla. Wskaźnik ten oznacza liczbę ciąż wśród 1000 kobiet, które stosowały tę metodę antykoncepcji przez rok. Im niższy wskaźnik Pearla, tym wyższa skuteczność metody antykoncepcji.

Podawane są dwie wartości, dotyczące „typowego stosowania” (TS) oraz „idealnego stosowania” (IS). Typowe stosowanie zakłada, że metoda antykoncepcyjna nie zawsze była stosowana prawidłowo lub nie przy każdym stosunku, zaś przy idealnym stosowaniu zakłada się brak ewentualnych błędów ludzkich.

Wskaźnik Pearla dla wkładek miedzianych wynosi od 1,2 (IS) do 3 (TS). Dla wkładek hormonalnych współczynnik Pearla wynosi od 0,1 (IS) do 0,3 (TS), co ukazuje ich większą skuteczność.

Rodzaje wkładek domacicznych

Wyróżnia się dwa rodzaje wkładek wewnątrzmacicznych:

• miedziana wkładka domaciczna – zbudowana z obojętnego dla organizmu tworzywa oraz miedzi. Wywołujeona w macicy swoisty stan zapalny i oddziałuje na plemniki, komórki jajowe i śluzówkę macicy, co uniemożliwia zapłodnienie. Wkładka nie zaburza naturalnego cyklu, więc w każdym cyklu występują krwawienia menstruacyjne. Usuwana jest po 5 latach (lub później);
• – hormonalna wkładka domaciczna – stanowi połączenie klasycznej wkładki domacicznej i antykoncepcji hormonalnej. Posiada wbudowany zbiorniczek, który stopniowo uwalnia hormony (progestagen). Jego działanie zmienia gęstość śluzu, ograniczając zdolność przemieszczania się plemników, zmienia strukturę błony śluzowej macicy, a także hamuje owulację. Stężenie hormonów jest na tyle niskie, że wkładka nie zatrzymuje menstruacji, jednak krwawienia mogą być bardziej skąpe. Wkładki tego typu działają od 3 do 5 lat, w zależności od wielkości oraz ilości uwalnianego hormonu na dobę.

Przeciwwskazania i skutki uboczne

Wkładka domaciczna najczęściej zalecana jest kobietom, które już rodziły, jednak również nieródki z powodzeniem mogą ją stosować. Jednak istnieją pewne przeciwwskazania, które nie pozwalają na stosowanie tej metody. Nie zaleca się jej w przypadku ostrych stanów zapalnych dróg rodnych, mięśniaków macicy lub wad wrodzonych macicy. Nie jest także wskazana u pacjentek z bardzo obfitymi i bolesnymi miesiączkami. Przeciwwskazaniem do założenia IUD są też niektóre choroby (np. cukrzyca, AIDS, choroby serca), krwawienia niewiadomego pochodzenia z dróg rodnych, przewlekłe zapalenia przydatków a także uczulenie na którykolwiek składnik wkładki.

Skutki uboczne wkładki wewnątrzmacicznej zwykle nie są poważne. Zazwyczaj są to nieznacznie wydłużone i bardziej obfite krwawienia, czasami plamienia w trakcie cyklu. Jednak w większości przypadków po kilku miesiącach od założenia wkładki wszystko wraca do normy. Jeżeli jednak wystąpią nagłe skurcze w dole brzucha lub nawet zasłabnięcia, wówczas należy natychmiast skontaktować się z lekarzem. Niezwłocznej konsultacji wymaga także sytuacja opóźnienia krwawienia lub podejrzenie ciąży. Czasami wkładka może prowadzić do powstawania infekcji objawiających się gorączką, bólem i upławami. Niekiedy spirala przesuwa się, a także zdarza się, że całkowicie wypada.

Jak, gdzie i za ile można założyć wkładkę?

W pierwszej kolejności należy udać się na konsultację do lekarza ginekologa, który powinien zebrać bardzo dokładny wywiad lekarski. Przed założeniem IUD zawsze powinna zostać wykluczona ciąża. Należy także wykonać konkretne badania. Bardzo dokładne badanie ginekologiczne uzupełnione ginekologicznym badaniem USG oraz cytologią. Istotne jest także wykluczenie anemii. Po wykluczeniu wszelkich przeciwwskazań lekarz powinien określić najlepszy dzień na założenie wkładki. Co do zasady zaleca się wykonać ten zabieg podczas ostatniego dnia menstruacji, gdyż w tym momencie kanał szyjki macicy jest bardziej rozchylony, dzięki czemu aplikacja jest łatwiejsza. Lekarz umieszcza wkładkę w macicy, po czym przycina wystające nitki umożliwiające kontrolę ułożenia wkładki oraz jej późniejsze usunięcie. Zabieg założenia wkładki domacicznej jest refundowany przez NFZ. Pacjentka musi jednak zakupić konkretną wkładkę na własny koszt. A ten w zależności od rodzaju wkładki waha się między 100 a nawet 1.000 zł.

Wady i zalety IUD

Do największych zalet wkładki domacicznej zaliczyć można jej wysoka skuteczność oraz fakt, że nie trzeba o niej pamiętać każdego dnia tak jak w przypadku tabletek doustnych. Metoda ta jest całkowicie odwracalna i długoterminowa (w zależności od rodzaju od 3 do 5 lub więcej lat), więc wysoki koszt rozkłada się w czasie. Kolejnym plusem jest brak interakcji z przyjmowanymi doustnie lekami, nie obciąża także wątroby. Dodatkową zaletą wkładek hormonalnych jest hamowanie rozrostu błony śluzowej macicy, co skutkuje mniej obfitymi i krótszymi nawet o 2 dni miesiączkami. Ten rodzaj spirali chroni także przed rozwojem mięśniaków i polipów. Wszystkie rodzaje wkładek mogą być bezpiecznie stosowane podczas karmienia piersią. Wkładkę wyjąć można po okresie działania przewidzianym przez producenta lub wtedy, gdy kobieta planuje zajść w ciążę (co jest możliwe już w następnym cyklu). Można założyć ją bezpośrednio po połogu

Istnieją jednak minusy tej metody. Przy stosowaniu miedzianej wkładki domacicznej możliwe jest występowanie zakażeń narządów miednicy mniejszej a także bardziej obfite krwawienia lub plamienia. Niektórym kobietom dokuczają bóle brzucha, jednak te dolegliwości powinny ustąpić po kilku tygodniach od założenia IUD. Nieumiejętnie założona wkładka może powodować ból. Wówczas należy ponownie udać się do ginekologa i usunąć wkładkę. Nawet wówczas, gdy wkładka jest założona poprawnie i nie powoduje żadnych dolegliwości, nie należy zapominać o wizytach kontrolnych. Poza tym u niektórych kobiet zabieg założenia wkładki może okazać się bolesny. Niezwykle rzadkim powikłaniem jest przebicie ściany macicy. Dość istotną wadą tej metody antykoncepcji jest brak ochrony przed chorobami przenoszonymi drogą płciową.