Jak żyć z cukrzycą?

Cukrzyca (łac.diabetes mellitus) jest przewlekłą metaboliczną chorobą, która wynika z niewłaściwego wydzielania lub działania insuliny- hormonu, który jest produkowany przez trzustkę.

Pacjencie czy znasz rodzaje cukrzycy? Wiesz jakie są jej przyczyny, objawy i powikłania? Przeczytaj poniższy artykuł, by sprawdzić czy nie dotyczy właśnie ciebie.

Wg. Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) w 1980 r. żyło 108 mln dorosłych chorych na cukrzycę, a w 2014 r. już 422 mln. International Diabetes Federation twierdzi, że w roku 2040 ma być 642 mln osób z cukrzycą, więc prognozy są nieco zatrważające.

Ten wzrost ma wiele przyczyn m.in nasz styl życia: nieodpowiednie nawyki żywieniowe, zbyt mała aktywność fizyczna, nadwaga, otyłość, papierosy i alkohol.

Jeśli u kogoś w rodzinie stwierdzono cukrzycę trzeba zachować szczególną ostrożność, bo można mieć predyspozycje do tej choroby!

Rodzaje cukrzycy

Cukrzyca typu I (pierwotna, wieku młodzieńczego, insulinozależna)

Dotyczy głównie dzieci, rozwija się gwałtownie, nieleczona prowadzi do śmierci.

Jest to choroba autoimmunologiczna. Autoprzeciwciała uszkadzają komórki beta trzustki. Trzustka nie dostarcza więc wystarczająco insuliny. Organizm nie może wchłaniać glukozy z krwi i komórki „głodują” pomimo, że stężenie cukru jest zbyt wysokie. W przypadku tego rodzaju cukrzycy, dziedziczy się predyspozycje do jej powstania, a nie samą chorobę. 

W definicji cukrzycy typu I mieści się cukrzyca typu LADA (ang. Latent Autoimmune Diabetes in Adults) I jest to cukrzyca późno ujawniająca się, o podłożu autoimmunologicznym u osób dorosłych. Dotyczy 5-10% osób z cukrzycą rozpoznaną po 35 roku życia. Do jej diagnozy konieczne jest stwierdzenie obecności autoprzeciwciał typowych dla cukrzycy typu 1.

Istnieje też cukrzyca monogenowa i stanowi 1-2 % wszystkich przypadków cukrzycy. Powstaje w wyniku pojedynczej mutacji i jej ostateczne zdiagnozowanie wymaga badania genetycznego. Formy cukrzycy monogenowej to: cukrzyca MODY (ang. Maturity Onset Diabetes of the Young), cukrzyca mitochondrialna oraz cukrzyca noworodkowa, większość z nich związana jest z defektem wydzielania insuliny.

Cukrzyca typu II (nabyta, wieku dojrzałego, insulinoniezależna)

Stanowi 80-90% wszystkich przypadków cukrzycy, dotyczy głównie dorosłych po 40 roku życia. Może wynikać z insulinooporności- komórki posiadają obniżoną wrażliwość na insulinę i nie wykorzystują jej w pełni. Może również wynikać ze zbyt małego wytwarzania insuliny przez trzustkę. Stężenie cukru we krwi jest wtedy zbyt wysokie. W przeciwieństwie do cukrzycy typu 1 ten rodzaj cukrzycy jest silniej związany z dziedziczeniem.

Do czynników jej rozwoju zaliczamy:

-wiek i płeć (najbardziej narażone są kobiety, ryzyko rośnie wraz z wiekiem u obu płci)

-nieprawidłową masę ciała: nadwaga i otyłość

-stany zapalne

-nadciśnienie tętnicze

-stres

-nieprawidłową dieta

-niewystarczającą ilość snu

-nowotwór trzustki

-nadczynność tarczycy

-zespół Cushinga

-niektóre leki np. β-blokery, przeciwpsychotyczne, statyny, glikokortykoidy, tiazydy)

Cukrzyca ciążowa

Jest zaburzeniem wykrytym po raz pierwszy w czasie ciąży.

Może pojawić się u każdej ciężarnej. Najbardziej narażone są kobiety z nadwagą i te u których w rodzinie występowała cukrzyca typu 2. Ryzyko wzrasta wraz z wiekiem i kolejnymi ciążami. Zwykle jest rozpoznawana w 5 lub 6 miesiącu ciąży i zazwyczaj znika wkrótce po porodzie. Może się jednak wiązać ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na cukrzycę tyou II po ok. 15 latach. Podczas ciąży komórki stają się bardziej oporne na insulinę– nie tak łatwo “wpuszczają” glukozę do środka, w związku z czym zwiększa się zapotrzebowanie na ten hormon. Dla większości osób nie stanowi to problemu – trzustka po prostu zwiększa produkcję insuliny. Czasami jednak trzustka nie nadąża z wydzielaniem większej ilości insuliny i we krwi utrzymuje się podwyższone stężenie glukozy i rozwija się cukrzyca ciążowa. 

Czynniki podwyższające ryzyko:

– wiek > 35 roku życia,

– wielorództwo,

– wcześniejszy poród przedwczesny z niewiadomej przyczyny,

– urodzenie dziecka z wadą wrodzoną,

– urodzenie uprzednio dziecka o masie >4 kg,

– otyłość,

– cukrzyca typu II lub cukrzyca ciężarnych w rodzinie,

– cukrzyca ciążowa w poprzedniej ciąży,

– nadciśnienie tętnicze.

Objawy

Objawy cukrzycy typu I:

• zwiększone pragnienie
• zwiększone oddawanie moczu
• większy apetyt i utrata wagi
• osłabienie
• senność
• zamazane lub podwójne widzenie

Objawy cukrzycy typu II:

• duże pragnienie i częste oddawanie moczu (nie tak nasilone, jak w cukrzycy typu I)
• chudnięcie, mimo normalnego apetytu i diety
• nieostre widzenie
• drażliwość
• zmęczenie, senność, osłabienie
• łatwiejsze powstawanie siniaków i wolniejsze gojenie się ran
• nawracające zapalenia skóry, zapalenia dziąseł lub pęcherza moczowego
• sucha skóra
• świąd skóry
• mrowienie lub chwilowa utrata czucia w stopach
• u mężczyzn – zaburzenia erekcji
• u kobiet – przewlekłe zapalenia pochwy

Objawy cukrzycy ciężarnych:

• Częste oddawanie moczu
• Duże pragnienie
• Napady głodu
• Senność i zmęczenie
• Spadek masy ciała lub nagły przyrost masy w ciąży- nieproporcjonalnie duży wzrost płodu w stosunku do stopnia zaawansowania ciąży

Jeżeli zauważysz, któreś z powyższych objawów u siebie lub kogoś bliskiego to jak najszybciej skonsultuj się z lekarzem i sprawdź poziom glukozy we krwi. Kolejnym krokiem będzie wizyta w poradni diabetologicznej.

Cukrzycy nie da się wyleczyć, ale można ją bardzo skutecznie kontrolować, aby nie dopuścić do groźnych powikłań.

Warunkiem zdrowia jest jednak, regularna kontrola zawartości cukru we krwi oraz stosowanie się do wskazówek lekarza i dietetyka.