Fobia szkolna – gdy Twoje dziecko nie chce iść do szkoły

Fobia szkolna – co to jest?

Fobia szkolna, nazywana jest także skolionofobią lub didaskaleinofobią i jest ona jedną z nerwic dziecięcych. Ma związek ze środowiskiem szkolnym, wymaganiami tam stawianymi, obowiązkami. Często bywa bagatelizowana przez rodziców, przez co nierozpoznawana. Niektórzy z nich utożsamiają ją z lenistwem dziecka i nieuzasadnioną niechęcią do szkoły. W rzeczywistości szkoła może jednak powodować autentyczny lęk, z którym dziecko musi się mierzyć codziennie. Dzieci cierpiące na to zaburzenie każdego ranka może skarżyć się na złe samopoczucie, „symuluje chorobę” i szuka pretekstu, by zamiast iść do szkoły – zostać w domu. Z kolei w piątkowe popołudnie wszystko wraca do normy by powrócić znów w niedzielę wieczorem. Takie zachowanie powinno zaalarmować rodziców. Maluchy wymyślają najróżniejsze, nawet najbardziej przekonujące wymówki, by zostać w domu.

Jakie są przyczyny lęku przed szkołą?

Każdy rodzic spotykający się z tego typu zachowaniami u swojego dziecka zastanawia się, jakie są tego przyczyny. A mogą one być bardzo różnorodne. Jedną z nich może być lęk separacyjny. Dziecko boi się rozstania z rodzicami, co powoduje strach i utratę poczucia bezpieczeństwa. Bardzo niebezpieczną przyczyną mogą się okazać problemy z rówieśnikami. Dziecko będące ofiarą zastraszania, przemocy czy molestowania instynktownie ucieka od miejsca kojarzącego się z agresją. Niekiedy nerwicy winne są zbyt wygórowane wymagania wobec dziecka – zarówno rodziców, jak i dziecka. Wysokie oczekiwania rodziców co do wyników w nauce lub perfekcjonizm samego dziecka mogą łatwo przyczynić się do powstania fobii szkolnej. Niekiedy przyczyną lęku mogą być kompleksy dziecka związane np. z niepełnosprawnością, wadą wymowy, odmiennym wyglądem itp. Winni zaburzeń mogą być także negatywnie nastawieni nauczyciele. Sytuacjami sprzyjającymi mogą być z kolei stresujące wydarzenia w życiu dziecka: śmierć bliskiej osoby, przeprowadzka, rozwód rodziców, czy nawet trudna sytuacja finansowa rodziny.

Fobia szkolna – najczęstsze objawy

Głównymi objawami fobii szkolnej są przede wszystkim lęk i niechęć do chodzenia do szkoły, mimo iż dziecko jest świadome obowiązku szkolnego. Jednak poza objawami psychicznymi, można także zauważyć – niekiedy silne i uciążliwe – objawy fizyczne, takie jak:

• bóle, skurcze brzucha,
• nudności i wymioty,
• biegunkę,
• bóle i zawroty głowy,
• stany podgorączkowe,
• przyspieszone bicie serca,
• duszności, omdlenia,
• drżenie mięśni,
• bóle pseudoreumatyczne,
• nadmierna potliwość,
• czerwienienie się,
• zaburzenia mowy, np. mowę skrajnie cichą,
• uporczywy szloch.

Wymienione objawy nasilają się w niedzielny wieczór i w poniedziałkowy poranek. Nigdy nie występują w piątkowy wieczór i w czasie wolnym od zajęć. Kiedy dziecko dowie się, że danego dnia nie pójdzie do szkoły, objawy ustępują. Nie oznacza to jednak, że dziecko symuluje. Objawy wywołane przez nadmierny stres i lęk są oczywiście prawdziwe.

Lęk przed szkołą sprawia także, że dziecko może nie zgłaszać się na lekcji, chce zostać niezauważone, unika kontaktu z rówieśnikami, jest wycofane, często nie ma kolegów i nie cieszy się popularnością w klasie. Czasami fobia szkolna może objawiać się w postaci nieśmiałości, lub przeciwnie –  agresji.

Leczenie fobii szkolnej

Aby skutecznie leczyć fobię szkolną należy przede wszystkim odróżnić ją od pretekstu do wagarów. Może to być trudne ze względu na niespecyficzne objawy bólowe , które mogą sugerować inne schorzenia. Jeżeli jednak nasze podejrzenia padną na lęk przed szkołą, wówczas powinniśmy zasięgnąć porady specjalisty – psychologa lub psychiatry. Zwykle warto zacząć od wizyty u psychologa, który na podstawie wszystkich czynników postawi diagnozę, a w przypadku konieczności leczenia farmakologicznego – skieruje do psychiatry. Najczęściej w takiej sytuacji stosuje się leki przeciwlękowe i przeciwdepresyjne. Leczenie farmakologiczne powinno być jednak tylko uzupełnieniem psychoterapii. Zawsze konieczna jest współpraca zarówno rodziców dziecka, psychoterapeuty, jak i nauczycieli w szkole.