Cukrzyca jak ją wykryć i jak ją leczyć?

Diagnostyka cukrzycy

Cukrzyca to choroba, która przez wiele lat może przebiegać bezobjawowo- zwłaszcza cukrzyca typu II. Rozpoznaje się ją tylko raz, zazwyczaj podczas badań kontrolnych.

Pamiętajmy, że tylko lekarz może zdiagnozować cukrzycę!

Badania w kierunku cukrzycy należy wykonywać raz na 3 lata u każdej osoby powyżej 45 – go roku życia oraz, niezależnie od wieku, co roku u osób znajdujących się w poniższych grupach ryzyka:

• z nadwagą lub otyłością
• z cukrzycą występującą w rodzinie (rodzice bądź rodzeństwo)
• mało aktywnych fizycznie
• u których w poprzednim badaniu stwierdzono stan przedcukrzycowy
• u kobiet, które przebyły cukrzycą ciążową
• u kobiet, które urodziły dziecko o masie ciała >4 kg
• z nadciśnieniem tętniczym (≥140/90 mm Hg)
• z dyslipidemią [stężenie cholesterolu frakcji HDL <40 mg/dl (<1,0 mmol/l) i/lub triglicerydów >150 mg/dl (>1,7 mmol/l)]
• u kobiet cierpiących na zespół policystycznych jajników

Jeśli masz objawy takie jak:

• nasilona diureza (wielomocz)
• wzmożone pragnienie
• utrata masy ciała niewytłumaczona celowym odchudzaniem

Możesz cierpieć na cukrzycę i koniecznie udaj się na badania.

Jak rozpoznaje się cukrzycę?

Zasady rozpoznawania zaburzeń gospodarki węglowodanowej:

1. oznaczenie stężenia glukozy we krwi żylnej (glikemia przygodna) w chwili stwierdzenia występowania objawów hiperglikemii — jeśli wynosi ≥ 200 mg/dl (≥ 11,1 mmol/l), wynik ten jest podstawą do rozpoznania cukrzycy,
2. przy braku występowania objawów lub przy współistnieniu objawów i glikemii przygodnej < 200 mg/dl (< 11,1 mmol/l) trzeba 2-krotnie (każde oznaczenie należy wykonać innego dnia) oznaczyć glikemię na czczo; jeśli glikemia 2-krotnie wyniesie ≥ 126 mg/dl (≥ 7,0 mmol/l) — rozpoznaje się cukrzycę,
3. przy braku występowania objawów hiperglikemii i przygodnej glikemii ≥ 200 mg/dl (11,1 mmol/l) należy oznaczyć glikemię na czczo i jeżeli wynosi ona ≥ 126 mg/dl (7,0 mmol/l) – rozpoznaje się cukrzycę,
4. jeśli jednokrotny lub dwukrotny pomiar glikemii na czczo wyniesie 100–125 mg/dl (5,6–6,9 mmol/l), a także wówczas, gdy przy glikemii na czczo poniżej 100 mg/dl (5,6 mmol/l) istnieje uzasadnione podejrzenie nieprawidłowej tolerancji glukozy lub cukrzycy, należy wykonać doustny test tolerancji glukozy (OGTT). 

Oznaczenie stężenia glukozy we krwi to podstawowe badanie w ramach diagnostyki cukrzycy. W diagnostyce cukrzycy zaleca się oznaczanie stężenia glukozy na czczo we krwi żylnej (pobranej po upływie 8–14 h od ostatniego posiłku). Wykonuje się również doustny test tolerancji glukozy (OGTT). Jest to trzypunktowe badanie poziomu glukozy w osoczu w próbkach pobranych w czasie 0, 1 i 2 godziny po podaniu 75 gramów glukozy. Kolejno badane są zmiany jej poziomu w krwi, związane z szybkością wydzielania insuliny i wchłaniania glukozy przez komórki organizmu. Doustny test tolerancji glukozy pozwala na diagnozowanie metabolicznej choroby: cukrzycy oraz cukrzycy ciężarnych. Badanie wykonywane jest rano, po przespanej nocy, na czczo, 8 do 12 godzin po spożycia ostatniego posiłku

Diagnostyka cukrzycy opiera się też na obserwacji stężenia glukozy i acetonu w moczu. Za pomocą testów paskowych można stwierdzić obecność glukozy i ciał ketonowych (acetonu) w moczu.

Jak leczymy cukrzycę?

Terapia jest wysoce czasochłonna. Ważna jest ścisła współpraca pacjent-lekarz.

Obecnie dysponujemy: insulinami (uzupełniają niedobory drogą wstrzyknięć) oraz lekami doustnymi (pobudzają komórki wysp trzustkowych do wytwarzania insuliny).

Celem długotrwałej terapii cukrzycy jest: poprawa samopoczucia pacjenta i przede wszystkim uzyskanie tak zwanej normoglikemiii- fizjologicznego poziomu glukozy we krwi.

Na czym opiera się długotrwała terapia cukrzycy?

– na odpowiedniej diecie

– na lekach hipoglikemizujących

– na psychoterapii pacjenta (gdy nie jest w stanie poradzić sobie z chorobą psychicznie)

– na kształceniu zdrowotnym pacjenta, które ma pomóc mu samodzielnie kontrolować poziom cukru we krwi

– na leczeniu odpowiednim wysiłkiem fizycznym w celu zwiększenia przemiany materii

Leczenie cukrzycy typu 1

Chorzy na cukrzycę typu 1 muszą być leczeni insuliną. W związku z tym, że chory ma zniszczone prawie wszystkie komórki β trzustki, produkujące insulinę, podawanie insuliny jest jedynym sposobem leczenia tego typu cukrzycy. Insulinę podaje się w postaci zastrzyków podskórnych kilka razy dziennie lub w ciągłym wlewie podskórnym z osobistej pompy insulinowej.

Nie jest możliwe wyprodukowanie insuliny w tabletkach, bo jest białkiem i dostając się do żołądka, zostałaby strawiona przez kwasy i przestała działać. Zastrzyki nie są przyjemne, ale to jedyna droga podania insuliny. Należy pamiętać, że insulina to lek ratujący życie, a jej właściwe stosowanie opóźnia rozwój przewlekłych powikłań choroby.

W naszym kraju stosuje się 2 główne rodzaje insulin: insulinę ludzką i analogi insuliny. Insulina ludzka jest taka sama jak insulina produkowana przez trzustkę człowieka, a insuliny analogowe powstały poprzez modyfikację budowy insuliny ludzkiej. Zmiana w strukturze cząsteczki insuliny sprawia, że zmienia się początek i czas działania insuliny, co umożliwia dostosowanie jej podawania do pór posiłków.

Leczenie cukrzycy typu 2

Tutaj olbrzymie znaczenie ma zaangażowanie pacjenta w terapię. Bardzo skuteczna jest dieta i regularna aktywność fizyczna. Lekiem pierwszego rzutu jest metformina- zmniejsza insulinooporność. Kolejno modyfikuje się terapię poprzez dołączanie innych leków doustnych lub podawanych podskórnie. Jeśli leczenie jest nieskuteczne to znaczy, że jest całkowity brak wydzielania insuliny przez trzustkę i musimy przejścia do kolejnego etapu leczenia, czyli stosowania insuliny.

Leczenie cukrzycy ciężarnych

U kobiet ciężarnych przebieg cukrzycy jest cięższy. Kobiety muszą być pod szczególnym nadzorem i poddawać się częstej kontroli lekarskiej. Oczywiście powinny wprowadzić zdrową dietę oraz zminimalizować do zera spożywanie cukru. Podstawowy cel leczenia w cukrzycy ciążowej to utrzymanie poziomu cukru we krwi na poziomie, który stwierdza się u zdrowych ciężarnych. Kobiety ze zdiagnozowaną chorobą muszą min. 4 razy dziennie wykonywać samodzielne pomiary poziomu cukru we krwi.Przy niekontrolowanej cukrzycy rodzą zwykle dzieci stosunkowo duże. Noworodkom kobiet z cukrzycą należy zapewnić szczególną opiekę pediatry ze względu na zmniejszoną odporność, więc porody kobiet chorujących na cukrzycę powinny zawsze odbywać się na oddziałach patologii ciąży.